De edele logen. Tooneelspel in een bedrijf. Amsterdam, Hendrik Gartman, Willem Vermandel en Jan Willem Smit, 1792. [Uit: Algemeene spectatoriaale schouwburg, V]

‘De edele logen’ is een vervolg op ‘Menschenhaat en berouw’, het stuk waarmee Kotzebue in 1789 in Duitsland zijn reputatie als toneelschrijver had gevestigd en dat meer dan een eeuw op het toneel is gebleven. In 1908 stelde Worp spijtig vast dat het “nog niet geheel van ons tooneel [is] verbannen”. Het moraliserende en (naar onze smaak) zeer sentimentele toneelwerk van deze Duitse schrijver (1761 – 1819), dat uiteindelijk uit meer dan 230 stukken zou bestaan, overstroomde aan het einde van de achttiende en de eerste decennia van de negentiende eeuw het toneel in Nederland. Zijn “melodrama’s”, zoals zijn ernstige stukken ook in die tijd al werden betiteld, worden gekenmerkt door spanning, heftige emoties, sterke contrasten. Te Winkel kent hem de verdienste toe “als bij instinkt te hebben begrepen, welke aandoeningen de toeschouwers in zijn tijd het liefst gevoelden”. Kotzebue, die jarenlang in Rusland woonde en werkte, werd op 58-jarige leeftijd in Weimar vermoord door een student die het niet langer kon verdragen dat de schrijver in zijn politiek-conservatieve ”Literarisches Wochenblatt’ voortdurend de spot dreef met de fanatieke, voor een nationale staat ijverende studentengenootschappen, de Burschenschaften.